Wieprzowina to ogólne określenie mięsa pochodzącego ze świń. W niektórych kulturach, m.in. polskiej bardzo popularne,.
Mięso wieprzowe jest stałym elementem polskiej kuchni, jednak tematy związane z wartościami zdrowotnymi wokół niego urosły do poziomu mitów i legend. Czy tak naprawdę powinniśmy unikać wyrobów wieprzowych? W wyniku starań hodowców, dzięki krzyżowaniu odpowiednich odmian uzyskuje się coraz bardziej wydajne zwierzęta rzeźne. Dzisiejsze mięsa wieprzowe posiadają znacznie mniej tłuszczu, dzięki czemu stają się coraz mniej kaloryczne. Rodzima hodowla tychże zwierząt jest wysoko cenionym surowcem mięsnym w Europie, dlatego warto zaznajomić się z charakterystyką tego mięsa.

Mięso wieprzowe w piramidzie żywienia

Piramida żywienia to graficzne przedstawienie zasad zdrowego odżywiania – ogólnej idei, jak komponować swój jadłospis, aby postępować z korzyścią dla zdrowia. Mięso jest jednym z elementów piramidy żywieniowej. Znajduje się ono prawie na samym szczycie piramidy, co oznacza, że w naszej diecie znajduje się na tym samym poziomie co ryby, jaja i warzywa strączkowe. Jest więc źródłem białka i innych cennych składników odżywczych. Aby zachować różnorodność diety należy jeść je naprzemiennie.

Wartości odżywcze mięsa wieprzowego

Często na sam dźwięk słowa „wieprzowina” mamy przed oczami podsmażony boczek czy ociekające tłuszczem żeberka. Tusza wieprzowa ma jednak do zaoferowania nie tylko części składające się w blisko połowie z tłuszczu, ale również części chude. Warto znać podział tusz wieprzowych, aby dobrze wybrać odpowiedni kawałek mięsa do przygotowywanego dania. Wieprzowina dodatkowo cechuje się bardzo wyrafinowanym smakiem. Czy powinniśmy więc skreślać ten rodzaj mięsa? Otóż nie! W wyniku prowadzenia racjonalnej hodowli oraz podniesienia standardów utrzymania zwierząt, w ostatnich dwudziestu latach obserwujemy znaczną poprawę jakości polskiej wieprzowiny. Działania te doprowadziły do znacznego obniżenia zatłuszczenia tusz wieprzowych. Jednocześnie zmienił się sam profil tłuszczowy – oznacza to zwiększenie zawartości prozdrowotnych tłuszczów z rodziny omega 3 i 6. Walory smakowe oraz przystępną cenę doceniają smakosze z całej Europy. Wielu Polaków nie wyobraża sobie tradycyjnego niedzielnego obiadu bez kotleta schabowego, jednak przy tym wieprzowina uchodzi za mięso tłuste i niezdrowe. Schab, karkówkę czy szynkę kupujemy głównie ze względu na korzystną cenę, smakowitość i łatwość w przyrządzeniu, a nie ze względu na wartości odżywcze. Kaloryczność poszczególnych elementów tuszy wieprzowej jest zróżnicowana i zależna od obecności tłuszczu międzymięśniowego i śródmięśniowego. Najmniej kalorii dostarcza szynka – 118 kcal/100 g, najwięcej boczek – 322 kcal, a najpopularniejszy w polskiej kuchni schab zawiera 152 kcal w 100 g. Odpowiednio przygotowane elementy wieprzowiny jak schab, polędwica czy szynka mogą posłużyć jako składniki w żywieniu dietetycznym i niskokalorycznym. Obecna kaloryczność schabu jest niższa o 13 % od wartości podawanych powszechnie w literaturze, szynki o 55%, a karkówki o 20%. Należy również zwrócić uwagę, iż wraz ze zmniejszeniem ilości tłuszczu w wieprzowinie, obniżył się poziom zawartego w nim cholesterolu. Tłuszcze są bardzo cennym składnikiem zdrowej diety. Są one jednym z głównych źródeł energii. Dodatkowo rozpuszczają się w nich witaminy z grupy rozpuszczalnych w tłuszczach np. A i D.
Odpowiednia ilość kwasów tłuszczowych jest niezbędna w diecie dzieci i młodzieży. Kwasy tłuszczowe w dużym stopniu odpowiadają za prawidłowy rozwój mózgu, tkanki nerwowej oraz wzroku, biorą udział w budowie błon komórkowych i hormonów.
Dobrej jakości mięso wieprzowe ma mało tłuszczu, ale za to dużo białka, składników mineralnych , jak żelazo i cynk oraz witaminy B1, B6, PP, E, D, K.
Białko jest niezbędnym składnikiem każdej żywej komórki, uczestniczy we wszystkich procesach życiowych, jest drugim, po wodzie, podstawowym składnikiem organizmów żywych. Białko z pożywienia jest materiałem budulcowym - z jego cząsteczek organizm produkuje własne potrzebne mu białka. Wysoka zawartość pełnowartościowego białka, szczególnie w chudych częściach wieprzowiny, wskazuje na duże znaczenie tego mięsa w żywieniu. Białko jest potrzebne do nabrania prawidłowej masy ciała i masy mięśniowej. Spełnia rolę budulcową, więc jest konieczne, zwłaszcza w okresie dorastania i dojrzewania. Jego niedobór może powodować niedobór masy ciała, niedowagę i mały przyrost wzrostu.

Żelazo - główną funkcją żelaza jest przenoszenie tlenu w ustroju. Dlatego jego niedobór może spowodować niedokrwistość, zmniejszać wydajność pracy, trudności w uczeniu się, powoduje szybsze męczenie się , utrudnia koncentrację i zmniejsza odporność organizmu na infekcje. Do grup najbardziej narażonych na niedobory żelaza należą dzieci i młodzież, a także kobiety w okresie ciąży i karmienia.

Cynk - zwiększone zapotrzebowanie na cynk występuje u kobiet w ciąży i u kobiet karmiących. Mięso jest istotnym źródłem cynku w naszej diecie, ale zawierają go także m.in. produkty zbożowe, nasiona roślin strączkowych, orzechy i niektóre warzywa.

Witamina B1 – czyli tiamina w największej ilości (1 mg w 100 g) występuje w mięsie wieprzowym. Potrzebna jest do prawidłowej przemiany węglowodanów oraz do prawidłowego funkcjonowania układu nerwowego. Zapotrzebowanie na tę witaminę wzrasta w przypadku palenia tytoniu, nadużywania alkoholu, wypijania nadmiernych ilości kawy i herbaty. Poza mięsem, bogatym źródłem witaminy B1 są produkty zbożowe, zwłaszcza z pełnego ziarna, kasze gruboziarniste, nasiona roślin strączkowych.

Witamina B2 - czyli ryboflawina uczestniczy w procesach oksydacyjno-redukcyjnych. Niezbędna jest do odpowiedniego funkcjonowania centralnego i obwodowego układu nerwowego. Występuje zwłaszcza w produktach pochodzenia zwierzęcego (podroby, mleko, sery, jaja). Dobrym jej źródłem pochodzenia roślinnego jest kasza jaglana i rośliny strączkowe. Mięso wieprzowe zawiera jej 0,2 mg w 100g.

Witamina PP – czyli niacyna to kolejna witamina, której bogatym źródłem jest mięso. Wieprzowina zawiera 5-7 mg witaminy PP w 100 g. Jest niezbędna do prawidłowego funkcjonowania mózgu, układu nerwowego oraz do tworzenia przez organizm niektórych hormonów.

Witamina B12 - czyli kobalamina jest niezbędna dla wzrostu wszystkich komórek organizmu człowieka. Wraz z kwasem foliowym uczestniczy w tworzeniu DNA i w przemianie węglowodanowej i tłuszczowej. Mięso wieprzowe zawiera średnio 0,7 mcg witaminy B12 w 100g.